Naukowcy we współpracy z nurkami odkryli pradawne kopalnie ochry, czerwonego pigmentu, w zalanych jaskiniach na półwyspie Jukatan w Meksyku. Według uczonych, są to jedne z najstarszych kopalń na kontynencie. W jaskiniach znaleziono liczne artefakty, w tym narzędzia do kopania wykonane ze stalaktytów i stalagmitów.
Pod koniec ostatniej epoki lodowcowej rdzenni mieszkańcy Ameryki ryzykowali życie zapuszczając się w ciemne jaskinie dzisiejszego półwyspu Jukatan w Meksyku. Wszystko po to, by wydobyć cenny minerał – nie złoto czy diamenty, a czerwoną ochrę, cennym pigment, który był używany w różnorakich rytuałach, pochówkach, do malowideł naskalnych, a być może nawet jako środek odstraszający owady.
Ochra
Podwodna kapsuła czasu
Nikt dokładnie nie wie, w jaki sposób i do czego rdzenni mieszkańcy półwyspu Jukatan używali ochry. Między 12 a 10 tys. lat temu, wraz z końcem epoki lodowcowej i wzrostem poziomu mórz, jaskinie, z których wydobywano ochrę, zostały zalane. Woda pozwoliła zachować obozy pradawnych górników, pozwalając archeologom zobaczyć, w jaki sposób wydobywano ten minerał.
– To miejsca to w zasadzie podwodna kapsuła czasu. To naprawdę rzadka okazja, aby zobaczyć tak dobrze zachowane artefakty – powiedziała Brandi MacDonald z University of Missouri, główna autorka badań.
Nurkowie odkryli starożytne obozy górnicze w kwietniu 2017 roku, podczas badań linii brzegowej meksykańskiego stanu Quintana Roo. Wówczas Fred Devos, nurek z Aquifer System Research Center z Quintana Roo (CINDAQ), odkrył nieznane wcześniej przejście w systemie jaskiń. Podwodny przesmyk zaprowadził nurków do nieznanych wcześniej grot, gdzie znaleźli liczne artefakty z czasów epoki lodowej.
W grotach w tym regionie już wcześniej znajdywano ślady bytności starożytnych ludzi, którzy zamieszkiwali je tysiące lat temu, gdy te jeszcze znajdowały się nad poziomem morza.
Ta rozległa sieć zalanych jaskiń zawiera skarbnicę tajemnic Majów. Ale jak twierdzą badacze, można tam znaleźć artefakty pochodzące z dużo bardziej odległych epizodów prehistorii.
O znalezieniu najstarszej znanej kopalni w obu Amerykach naukowcy poinformowali na łamach pisma „Science Advances”.
Wydobycie ochry
W jaskiniach zespół znalazł szereg dowodów na prehistoryczne działania wydobywcze, w tym narzędzia do kopania wykonane ze stalaktytów i stalagmitów, część wydobytego urobku, znaki nawigacyjne czy ślady po paleniskach. – Krajobraz jaskini został zauważalnie zmieniony, co prowadzi nas do przekonania, że prehistoryczni ludzie wydobyli z niej tony ochry – przyznał Devos.
Naukowcy sugerują, że wydobycie ochry w trzech, obecnie zanurzonych, systemach jaskiń, trwało przez około 2000 lat – od 12 do 10 tys. lat temu. Miejsca zwane La Mina, Camilo Mina i Monkey Dust, mogą być najstarszymi znanymi przykładami wydobywania ochry w obu Amerykach, ale zespół badaczy uważa, że eksploracja jaskiń i wydobycie ochry w regionie może być jeszcze starsze. Wskazuje na to jeden ze szkieletów znaleziony na miejscu, który, jak pokazało datowanie radiowęglowe, liczy sobie 12 800 lat.
Pradawni górnicy zaprzestali wydobycie w tych liczących ponad 2 tys. kilometrów systemach jaskiń około 10 tys. lat temu. Badacze nie są pewni dlaczego i uważają, że jaskinie nie były jeszcze zalane. Być może górnicy przenieśli się do innych, łatwiej dostępnych złóż.
Ochra do odstraszania owadów?
Badania ochry wydobywanej w La Mina, Camilo Mina wykazały, że zawiera tlenki żelaza o wysokiej czystości, co oznacza, że może tworzyć żywy, czerwony pigment. Ochra z tych kopalń jest również bogata w arsen, zbliżając się do 4000 ppm (części na milion), co jest dość sporą wartością. Arsen to neurotoksyna i jest znany z właściwości odstraszających owady. Być może jest to wskazówka, do czego używali ochry rdzenni Amerykanie. – Może po prostu wydobywali całą masę środków odstraszających owady – zauważyła MacDonald.
Niezależnie od przyczyny wydobycia ochry, badania te pokazują, że już wczesne grupy ludzkie w obu Amerykach były zaangażowane w złożone działania, które wykraczały daleko poza ich własne przetrwanie. – Wydobywanie ochry z jaskiń sugeruje, że ten minerał miał duże znaczenie społeczne i chociaż nie możemy tak naprawdę powiedzieć, do czego starożytni używali tego materiału, to pokazuje, że był on niezwykle cenny i ważny dla nich – przyznał Mark Hubbe, profesor antropologii na Ohio State University, który nie był zaangażowany w badania.
Źródło: Live Science
