Klimat przekształca się na naszych oczach. Z roku na rok zachodzą zmiany zarówno w atmosferze, jak i w całym środowisku. Głównie obwinia się za to działalność człowieka. Przekonaj się, jak bardzo zmieniła się nasza planeta w latach 2011-2015 według najnowszego raportu klimatologów.
Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) opublikowała szczegółową analizę globalnego klimatu w okresie 2011-2015. Okazało się, że było to najgorętsze pięciolecie w historii pomiarów.
– Porozumienie paryskie (plan działania, mający na celu uchronienie przed niekorzystnymi skutkami globalnego ocieplenia, który opracowano na szczycie klimatycznym w Paryżu w 2015 roku – przyp. red.) ma na celu ograniczenie globalnego wzrostu temperatury do wartości znacznie poniżej 2 st. C i starania, by osiągnęło ono 1,5 st. C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Ten raport potwierdza, że średnia temperatura w 2015 roku już osiągnęła granicę 1 st. C. Mieliśmy po prostu najgorętszy pięcioletni okres w historii pomiarów, z 2015 rokiem, który zyskał tytuł najgorętszego indywidualnego roku. Jednak nawet ten rekord najprawdopodobniej zostanie pobity w 2016 roku – mówi sekretarz generalny WMO Petteri Taalas.
Nieustanny trend
Jak zauważa Taalas, skutki zmian klimatycznych są stale widoczne w skali globalnej od 1980 roku. Od tego czasu rośnie temperatura na świecie i to zarówno na lądach, jak i w oceanach. Podnosi się także globalny poziom wód, a na całym świecie topnieje pokrywa lodowa.
– To zwiększyło ryzyko wystąpienia ekstremalnych zdarzeń, takich jak fale upałów, susze, rekordowe opady i niszczycielskie powodzie – mówi Taalas.
Upały, susze i huragany
W najnowszym raporcie zwrócono uwagę na niektóre z istotnych wydarzeń, które wystąpiły w latach 2011-2015. Wśród nich znalazła się susza w Afryce Wschodniej w latach 2010-2012 (która przyczyniła się do około 258 tys. zgonów), południowoafrykańska susza z lat 2013-2015, powódź w Azji Południowo-Wschodniej w 2011 (która zabiła 800 osób i spowodowała ponad 40 miliardów dolarów strat ekonomicznych), fale upałów w Indiach i Pakistanie w 2015 roku (podczas których zmarło ponad 4100 osób), huragan Sandy z 2012 roku (który spowodował straty gospodarcze w wysokości 67 miliardów dolarów w Stanach Zjednoczonych) i tajfun Taiyan, który w 2013 roku zabił na Filipinach 7800 osób.
Naukowcy sprawdzili także, czy na ekstremalne zjawiska miała wpływ działalność człowieka. Okazało się, że w ponad połowie spośród 79 opracowań opublikowanych pomiędzy rokiem 2011 a 2014 w czasopiśmie Bulletin of the American Meteorological Society, do ekstremalnych zjawisk pogodowych przyczynili się ludzie. Niektóre badania wykazały, że prawdopodobieństwo wystąpienia ekstremalnie wysokich temperatur wzrosło o 10 lub więcej razy.
Coraz cieplej
Lata 2011-2015 były najgorętszym okresem pięciu lat na całym świecie i wszystkich kontynentach, poza Afryką (drugim najcieplejszym). Temperatury w latach 2011-2015 były o 0,57 stopnia wyższe od średniej dla standardowego okresu odniesienia 1061-1990. Najcieplejszym rokiem w historii pomiarów był rok 2015, kiedy temperatury były o 0,76 stopnia powyżej średniej z 1961-1990. 2015 był także pierwszym rokiem, w którym globalne temperatury przekroczyły te z czasów sprzed rewolucji przemysłowej o ponad 1 st. C.
Temperatury oceanów także osiągnęły niespotykane wartości. Uśredniona temperatura globalna powierzchni wód za 2015 rok była najwyższa w historii pomiarów. Na drugim miejscu plasuje się rok 2014. Temperatura powierzchni oceanów w analizowanym okresie w większości świata była powyżej średniej, jednak miejscami były także poniżej średniej. Taka sytuacja miała miejsce w niektórych częściach Oceanu Południowego i wschodnich Południowego Pacyfiku.
Silne zjawisko La Nina w 2011 roku i El Nino na przełomie 2015/2016 wpłynęły na temperatury w poszczególnych latach, jednak nie przyczyniły się do tendencji ocieplenia.
Pokrywa lodowa i śnieżna
Lód w Arktyce cały czas zanika – we wrześniach w latach 2011-2015 pokrywa lodowa była średnio o 28 proc., czyli 4,7 milionów kilometrów kwadratowych mniejsza od średniej z lat 1981-2010. W badanym okresie najmniej lodu w Arktyce zanotowano latem 2012 roku – 3,39 mln km kw. Stopniowo zmniejsza się również zasięg lodowców górskich. Kontrastowo, przez większość czasu w latach 2011-2015 średni poziom pokrywy lodowej na Antarktydzie był wyższy od średniej z poprzedniego wielolecia.
Poziom światowego oceanu
Woda staje się coraz cieplejsza, a przez rozszerzalność cieplną, zajmuje coraz więcej miejsca. Przez to poziom światowego oceanu ciągle rośnie. Z najnowszego raportu wynika, że tempo wzrostu poziomu wody w oceanach jest coraz większe, szczególnie na Grenlandii i w zachodniej Antarktydzie. Od 1993 rośnie średnio co roku o 3 milimetry. Dla porównania w wieloleciu 1900-2010 poziom światowego oceanu rósł o około 1,7 milimetra rocznie.
Stężenie dwutlenku węgla
Jak podaje WMO, dwutlenek węgla po raz pierwszy osiągnął wyjątkowo wysoki poziom 400 ppm (liczba części na milion) w 2015 roku.
Dlaczego pięć lat analiz?
Powstała analiza została przedstawiona Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, określającej ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, odpowiedzialnych za zjawisko globalnego ocieplenia. Dzięki pięcioletniej skali można znacznie lepiej zaobserwować i zrozumieć wieloletnie trendy ocieplenia i ekstremalne zjawiska, takie jak przedłużające się susze i nawracające fale upałów, które trwają dłużej, a zazwyczaj przedstawia się je w raportach rocznych.
Światowa Organizacja Meteorologiczna wyda wstępną ocenę stanu klimatu w 2016 roku 14 listopada, by poinformować o niej na Szczycie klimatycznym w Marakeszu.
