– Moc pioruna jest trudna do wyobrażenia, to energia 500 samochodów rozpędzonych do setki, wyzwolona w ułamku sekundy – mówi Jacek Błoniarz-Łuczak z Centrum Nauki Kopernik. Uderzenie z taką mocą to niemal pewna śmierć. Tak się stało prawdopodobnie wczoraj w Pieninach, gdzie odnaleziono ciała czworga turystów.
Pioruny są śmiertelnie niebezpieczne, szczególnie w górach. W czwartek najprawdopodobniej doszło do kolejnego tragicznego porażenia podczas burzy – w Pieninach zginęło małżeństwo oraz ich córka z chłopakiem. Ratownicy znaleźli ich ciała w piątek rano na grani między Durbaszką a Palenicą niedaleko Szczawnicy, po kilkudziesięciu godzinach poszukiwań.
– Nie badałem ostatniego tragicznego zdarzenia w Pieninach, ale dla fizyka jest zrozumiałe, że grom poraził cztery osoby zlokalizowane na niewielkiej przestrzeni. Grom nie jest jedną linią prostą, wokół głównego powstaje pajęczyna wyładowań, która może porazić więcej osób – tłumaczy Błoniarz-Łuczak.
Miliard dżuli, czyli 500 pędzących samochodów
Naukowiec z laboratorium fizycznego Centrum Nauki Kopernik w Warszawie mówi, że typowy piorun to przeciętnie ok. 1 mld J (dżuli) energii wyzwolonej w krótkim czasie. – To odpowiednik 100 dób świecenia 100-watowej żarówki, wyładowany w milisekundach uderzenia. Przeciętny samochód rozpędzony do 100 km na godzinę ma ok. 2 mln dżuli energii, czyli piorun to energia 500 samochodów pędzących setką, tyle że wyzwolona w mgnieniu oka – porównuje.
30 tys. stopni Celsjusza
Piorun to impuls elektryczny, który rozgrzewa powietrze do bardzo wysokich temperatur – rzędu 30 tys. stopni Celsjusza. Powietrze w miejscu przejścia wyładowania rozpręża się, a gdy napięcie i temperatura znika, powietrze wraca „na swoje miejsce”, co daje odgłos grzmotu.
– Wyładowanie atmosferyczne szuka nie najkrótszej, a najłatwiejszej z punktu widzenia elektrycznego drogi do ziemi. Stąd efektowne wyładowania różnego kształtu – wyjaśnia naukowiec.
Wtopić się w otoczenie
Błoniarz-Łuczak podkreśla, że najważniejsze w sytuacji, gdy znajdziemy się w takim zagrożeniu, to jak najmniej wyróżniać się od otoczenia, jak najmniej wystawać ponad okolicę. – W górach, gdzie otaczają nas olbrzymie masy skał, dla wyładowania elektrycznego nasze ciało jest „wabikiem” z powodu o wiele lepszego niż skała przewodnictwa elektrycznego. Dlatego podstawowym zaleceniem, gdy widzimy tworzącą się chmurę burzową, jest zejść do schroniska – podkreśla naukowiec.
Najwyższy punkt jest najgroźniejszy
Telefon komórkowy, czy odtwarzacz muzyki i słuchawki w uszach nie mają większego znaczenia podczas burzy – tłumaczy fizyk. – Najistotniejszy z punktu widzenia wyładowania elektrycznego jest najwyższy punkt – tak jak odgromniki na budynkach wystają ponad sam dom, tak nie możemy sami wystawać ponad teren czy wystawiać jakichś anten – dodaje.
Nie zwiększa ryzyka otwarte okno. Generalnie podczas burzy dobrze okna zamknąć, ale w domach otwarte okno nie zwiększa ryzyka narażenia się na uderzenie. – Zdarzają się natomiast przypadki spalenia instalacji elektrycznej, razem z wyłączonymi, ale podłączonymi do kontaktu urządzeniami – przestrzega fizyk.
